درباره رشته دکتری فارماسیوتیکس
فارماسیوتیکس (Pharmaceutics) یکی از شاخه‌های بنیادی و کلیدی در علوم داروسازی است که به مطالعه و توسعه فرآیندهای تبدیل یک ماده دارویی جدید یا موجود به یک فرآورده دارویی ایمن، مؤثر و پایدار می‌پردازد. این رشته علمی، هنر و علم طراحی، ساخت و ارزیابی اشکال دارویی را در بر می‌گیرد. هدف اصلی فارماسیوتیکس، ارائه دوز دقیق دارو به محل اثر در بدن، با سرعت و الگوی آزادسازی مناسب، برای دستیابی به حداکثر اثربخشی درمانی و حداقل عوارض جانبی است.
دوره دکتری تخصصی (PhD) در فارماسیوتیکس، پژوهش‌محور بوده و دانشجویان را برای انجام تحقیقات مستقل و نوآورانه در زمینه‌های مختلف این علم آماده می‌سازد.
حوزه‌های اصلی مطالعه و تحقیق در دکتری فارماسیوتیکس:
تحقیقات در مقطع دکتری فارماسیوتیکس می‌تواند طیف وسیعی از موضوعات را شامل شود، از جمله:
- طراحی و فرمولاسیون اشکال دارویی:
- اشکال دارویی رایج: قرص، کپسول، شربت، سوسپانسیون، امولسیون، پماد، کرم، شیاف و...
- اشکال دارویی نوین و سامانه‌های نوین دارورسانی (Novel Drug Delivery Systems - NDDS): این حوزه بسیار گسترده و پیشرو است و شامل موارد زیر می‌شود:
- نانوداروها (Nanopharmaceuticals): استفاده از فناوری نانو برای بهبود دارورسانی، افزایش حلالیت، پایداری و هدفمندسازی داروها (مانند نانوذرات پلیمری، لیپوزوم‌ها، نانوسوسپانسیون‌ها، نانوکریستال‌ها، میسل‌ها و ...).
- دارورسانی هدفمند (Targeted Drug Delivery): طراحی سیستم‌هایی که دارو را به طور اختصاصی به سلول‌ها، بافت‌ها یا اندام‌های خاص بیمار می‌رسانند (مثلاً در درمان سرطان).
- دارورسانی کنترل‌شده و آهسته‌رهش (Controlled and Sustained Release Drug Delivery): طراحی اشکال دارویی که دارو را با سرعت کنترل‌شده و برای مدت طولانی‌تری در بدن آزاد می‌کنند، منجر به کاهش تعداد دفعات مصرف و بهبود پذیرش بیمار می‌شود.
- دارورسانی از طریق مسیرهای خاص: مانند دارورسانی پوستی (Transdermal)، ریوی (Pulmonary)، چشمی (Ocular)، بینی (Nasal) و ... .
- دارورسانی پپتیدها و پروتئین‌ها: غلبه بر چالش‌های مربوط به پایداری و تجویز داروهای بیولوژیک.
- دارورسانی ژن (Gene Delivery): توسعه سیستم‌هایی برای انتقال مواد ژنتیکی به سلول‌ها به منظور اهداف درمانی.
- فارماکوکینتیک و بیوفارماسی (Pharmacokinetics and Biopharmaceutics):
- مطالعه سرنوشت دارو در بدن شامل جذب (Absorption)، توزیع (Distribution)، متابولیسم (Metabolism) و دفع (Excretion) یا ADME.
- بررسی چگونگی تأثیر خصوصیات فیزیکوشیمیایی دارو و شکل دارویی بر فراهمی زیستی (Bioavailability) و پاسخ درمانی.
- مدل‌سازی فارماکوکینتیک و فارماکودینامیک (PK/PD).
- فارماسیوتیکس فیزیکی (Physical Pharmacy):
- کاربرد اصول فیزیک و شیمی در علم داروسازی.
- مطالعه خصوصیات حالت جامد داروها (مانند پلی‌مورفیسم، کریستالینیتی).
- بررسی پایداری داروها و اشکال دارویی.
- رئولوژی (مطالعه جریان و تغییر شکل مواد).
- پدیده‌های سطحی.
- تولید و مهندسی دارویی (Pharmaceutical Manufacturing and Engineering):
- مطالعه و بهینه‌سازی فرآیندهای تولید دارویی در مقیاس صنعتی.
- اصول طراحی کارخانه‌های داروسازی و تجهیزات مورد استفاده.
- کنترل کیفیت در حین تولید (In-process Quality Control).
- اعتبارسنجی (Validation) فرآیندها و تجهیزات.
- اصول عملیات خوب ساخت (Good Manufacturing Practices - GMP).
- مواد جانبی دارویی (Pharmaceutical Excipients):
- تحقیق و توسعه مواد جانبی جدید با عملکردهای خاص.
- ارزیابی سازگاری داروها با مواد جانبی.
- داروسازی صنعتی (Industrial Pharmacy):
- جنبه‌های مختلف تولید انبوه داروها.
- مدیریت تولید و تضمین کیفیت.
- رگولاتوری و امور قانونی دارویی (Pharmaceutical Regulatory Affairs):
- آشنایی با قوانین و مقررات مربوط به ثبت و عرضه داروها.
مطالب مرتبط:
مواد امتحانی و ضرایب مربوطه دکتری فارماسیوتیکس
مدارک مورد پذیرش دکتری فارماسیوتیکس
مصاحبه صوتی با رتبه های برترمجموعه دکتری داروسازی
جزوات نفرات برتردکتری فارماسیوتیکس